Skip to main content

Web Content Display Web Content Display

Rola Żydów w życiu gospodarczym Krakowa i okolic w okresie autonomicznym

W okresie autonomicznym Galicji (1867-1915) Kraków był drugim co do wielkości jej miastem, głównym centrum administracyjnym jej zachodniej części. Jego znaczenie industrialne wzrosło pod koniec XIX w. W r. 1910 w Krakowie można się było doliczyć 178 zakładów przemysłowych, a w Podgórzu 88. Część z nich zarządzana była lub była własnością miejscowych Żydów (m.in. cegielnie, wapienniki, zakłady chemiczne, zakłady wody sodowej). Podstawowym celem badawczym projektu jest ustalenie w jakim stopniu do przeobrażeń miasta przyczyniła się działalność żydowskich przedsiębiorców. W ramach projektu zrekonstruowane zostaną kariery i życiorysy znaczących postaci tj. Gustaw i Maurycy Baruchowie, Bernard i Władysław Libanowie, ale także tych mniej znanych jak Kamslerowie, Baumingerowie czy Hochstimowie. Stworzona zostanie ogólna charakterystyka całej tej społeczności w oparciu o takie elementy jak: status majątkowy, model kariery (m.in. ustalenie członkostwa w radach gmin i radzie miasta, aktywność w izbach przemysłowo-handlowych i stowarzyszeniach przemysłowych, stowarzyszeniach o charakterze masońskim czy też charytatywnych, pozyskiwanie kapitału i kwalifikacji niezbędnych do prowadzenia działalności przemysłowej) miejsce pochodzenia i zamieszkania, sytuacja rodzinna oraz wzajemne stosunki pomiędzy rodzinami kapitalistów żydowskich i chrześcijańskich, a także kwestie wyznaniowe (problem konwersji). Oszacowany zostanie udział żydowskich przemysłowców w zrealizowanych inwestycjach miejskich tj. budowa szkół, wodociągów, brukowanie i elektryfikacja ulic, budowa sieci tramwajowej. Projekt będzie próbował odpowiedzieć na pytanie czy powstanie konkretnych zakładów przemysłowych przyczyniło się do rozwoju poszczególnych przedmieść (późniejszych dzielnic) tzw. Wielkiego Krakowa i w jaki sposób. W oparciu o tzw. kataster przemysłowy oraz rewizje fabryk prowadzone przez inspektorów przemysłowych przedstawione zostaną warunki pracy w ówczesnych zakładach przemysłowych, określona liczba zatrudnionych robotników, wyjaśnione zostaną przekształcenia prawne i majątkowe w poszczególnych przedsiębiorstwach. Finalny efekt projektu stanowić będzie  zbiór artykułów wydanych w zbiorowej monografii naukowej. Załącznikiem do wydawnictwa będzie zestawienie  działających przedsiębiorstw i zakładów przemysłowych na obszarze Krakowa, Podgórza i gmin podkrakowskich należących lub kierowanych przez Żydów. Biogramy żydowskich przedsiębiorców zostaną udostępnione online. Planowana jest także organizacja dwóch warsztatów tematycznych oraz nawiązanie współpracy z instytucjami muzealnymi. Kwerendy badawcze przewidywane są do wykonania w Krakowie, Warszawie, Wiedniu oraz Lwowie.

OPUS 16 ze środków Narodowego Centrum Nauki w panelu dyscyplin HS 3 (Wiedza o przeszłości)

Kwota finansowania: 937428 PLN.

Numer projektu: 2018/31/B/HS3/03657

Kierownik projektu: dr Przemysław Zarubin

Wykonawcy: dr Hanna Kozińska-Witt, dr Alicja Maślak-Maciejewska

Hanna Kozińska-Witt, Przedsiębiorczość jako działalność patriotyczna? Zakłady Baruchów i Włodzimirskich w Podgórzu i Łagiewnikach w drugiej połowie XIX w., "Res Gestae", vol. 21:2021 (złożone do druku)

Przemysław Zarubin, Na zapleczu gospodarczym Wielkiego Krakowa. Ludność żydowska na Półwsiach Zwierzynieckich na tle dziejów gminy, "Rocznik Krakowski", vol. 87: 2021 (złożone)

Hanna Kozińska-Witt, Alicja Maślak-Maciejewska, Przemysław Zarubin, Rola Żydów w życiu gospodarczym Krakowa i okolic w okresie autonomii galicyjskiej (1866-1914). Prezetnacja projektu i pytań badawczych, w: Związani historią. Stosunki polsko-żydowskie na ziemiach polskich, Warszawa 2021 (złożone)