Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Kapituła konkursu

  • Prof. dr hab. Stanisław Sroka – Dziekan Wydziału Historycznego UJ – przewodniczący Kapituły
  • Prof. dr hab. Monika Adamczyk-Garbowska – UMCS
  • Dr hab. Michał Galas, prof. UJ – sekretarz Kapituły
  • Prof. dr hab. Adam Kaźmierczyk – UJ
  • Dr hab. Adam Kopciowski – UMCS
  • Dr Andrzej Link-Lenczowski – UJ
  • Prof. Antony Polonsky – Muzeum POLIN
  • Prof. dr hab. Eugenia Prokop-Janiec – UJ
  • Dr hab. Magdalena Ruta, prof. UJ – UJ
  • Prof. Andrzej Trzciński – UMCS

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Nagroda im. Józefa A. Gierowskiego i Chonego Shmeruka

W 2018 roku z inicjatywy środowisk akademickich związanych ze studiami żydowskimi w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, przy wsparciu finansowym Fundacji im. Marcella i Marii Roth, ustanowiono doroczną Nagrodę im. Józefa A. Gierowskiego i Chonego Shmeruka za najlepszą naukową publikację książkową w dziedzinie historii i kultury Żydów w Polsce. Wysokość nagrody wynosi 20 tys. zł. 

Patronami Nagrody są dwaj wybitni uczeni, którzy wnieśli wielki wkład w poprawę relacji polsko-żydowskich i polsko-izraelskich, a także przyczynili się do rozwoju studiów żydowskich i badań nad dziejami polskich Żydów: Profesor Józef A. Gierowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i Profesor Chone Shmeruk z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie. Nawiązana przez nich w 1984 r. współpraca stanowiła impuls do podjęcia interdyscyplinarnych badań w zakresie judaistyki i zaowocowała ich ogromnym rozwojem. Obecnie w Polsce, co roku ukazuje się kilkadziesiąt książek naukowych o tematyce żydowskiej.

Prof. Józef A. Gierowski (1922-2006), Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1981-1987, wybitny historyk, inicjator utworzenia w 1986 roku Międzywydziałowego Zakładu Historii i Kultury Żydów w Polsce (od roku 2000 Katedra Judaistyki, a od 2012 roku Instytut Judaistyki) – pierwszej po wojnie tego typu placówki w polskim uniwersytecie, która rozpoczęła prowadzenie kompleksowych badań nad dziejami polskich Żydów. Prof. Gierowski wystąpił również z inicjatywą powołania Komisji Historii i Kultury Żydów PAU oraz Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich – instytucji, które przyczyniły się do rozwoju studiów żydowskich w Polsce. 

Chone Shmeruk (1921-1997), profesor Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie, był historykiem literatury jidysz i historykiem kultury Żydów polskich. W 1983 roku został pierwszym kierownikiem Centrum Badań nad Historią i Kulturą Żydów Polskich na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. W 1984 roku w czasie wyprawy naukowej do Polski spotkał się z prof. Józefem A. Gierowskim i od tego czasu stali się orędownikami rozwoju studiów nad historią Żydów polskich. Prof. Shmeruk był obecny przy tworzeniu Międzywydziałowego Zakładu Historii i Kultury Żydów w Polsce na UJ, od początku lat 1990 był także przewodniczącym Rady Naukowej tego ośrodka. Po osiedleniu się na stałe w Polsce, podjął również współpracę z ośrodkami akademickimi w Lublinie, Łodzi i Warszawie. Przyczynił się znacznie do powstania i rozkwitu studiów jidyszystycznych w Polsce. Wiele z jego prac zostało przetłumaczonych na język polski.

Laureatami I edycji Nagrody w 2018 roku zostali: Joanna Nalewajko-Kulikov za książkę „Mówić we własnym imieniu. Prasa jidyszowa a tworzenie żydowskiej tożsamości narodowej (do 1918 roku)”, Neriton i IH PAN, Warszawa 2016; Grzegorz Krzywiec za książkę „Polska bez Żydów. Studia z dziejów idei, wyobrażeń i praktyk antysemickich na ziemiach polskich początku XX wieku (1905-1914)”, IH PAN, Warszawa 2017; Agnieszka Żółkiewska za książkę „Zerwana przeszłość. Powojenne środowisko żydowskiej inteligencji twórczej. Pomoc materialna i organizacja ze strony CKŻP”, ŻIH, Warszawa 2017.

Laureatami II edycji Nagrody w 2019 roku zostały: Joanna Lisek za książkę „Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.)”, Wydawnictwo Pogranicze, Sejny 2018; Alicja Maślak-Maciejewska za książkę „Modlili się w Templu. Krakowscy Żydzi postępowi w XIX wieku. Studium społeczno-religijne”, Wydawnictwo UJ, Kraków 2018 i Maria Cieśla za książkę „Kupcy, arendarze i rzemieślnicy. Różnorodność zawodowa Żydów w Wielkim Księstwie Litewskim w XVII i XVIII w.”, IH PAN, Warszawa 2018. 

Laureatami III edycji Nagrody w 2020 roku zostali: Dagmara Budzioch za książkę „Zdobione zwoje Estery ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego na tle tradycji dekorowania megilot Ester w XVII i XVIII wieku”, t. 1 „Zarys problematyki”, t. 2 „Reprodukcje”, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 2019; Marcin Wodziński i Waldemar Spallek za publikację „Chasydyzm. Atlas historyczny”, Wydawnictwo Austeria, Kraków 2019; Hanna Kozińska-Witt za książkę „Politycy czy klakierzy? Żydzi w krakowskiej radzie miejskiej w XIX wieku”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019.

Laureatami IV edycji Nagrody w 2021 roku zostali: Magda Sara Szwabowicz za książkę „Hebrajskie życie literackie w międzywojennej Polsce”, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN Warszawa 2019; Piotr Słodkowski za książkę „Modernizm żydowsko-polski. Henryk Streng/Marek Włodarski a historia sztuki”, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2019; Krzysztof Bielawski za książkę „Zagłada cmentarzy żydowskich”, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2020.

Laureatami V edycji Nagrody w 2022 roku zostali: Marek Tuszewicki za książkę “A Frog under the Tongue. Jewish Folk Medicine in Eastern Europe”, Littman Library of Jewish Civilization, in assoc. with Liverpool University Press, London 2021; Maria Ferenc za książkę „Każdy pyta, co z nami będzie. Mieszkańcy getta warszawskiego wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie”, ŻIH, Warszawa 2021; Aleksandra Oniszczuk za książkę „Pod presją nowoczesności. Władze Księstwa Warszawskiego wobec Żydów”, WUW, Warszawa 2021.

Laureatami VI edycji Nagrody w 2023 roku zostali: Ewa Koźmińska-Frejlak za książkę „Po Zagładzie. Praktyki asymilacyjne ocalałych jako strategie zadomawiania się w Polsce (1944/45-1950)”, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 2022; Agnieszka Witkowska-Krych za książkę „Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim”, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 2022; Tomasz M. Jankowski za książkę “Demography of a Shtetl. The Case of Piotrków Trybunalski”, Brill, Leiden-Boston 2022 (Series: Studia Judaeoslavica, Volume: 14).

 

Do bieżącej VI. edycji można zgłaszać oryginalne książki wydane w Polsce w roku 2022 oraz 2021 (jeśli nie zostały zgłoszone do Nagrody w 2021 roku), opublikowane przez autorów związanych zawodowo z polskimi instytucjami akademickimi i naukowymi.

Prawo rekomendacji do Nagrody mają osoby fizyczne i instytucje, których działalność pozostaje zgodna z jej tematycznym zakresem: redakcje czasopism, instytucje kulturalne i naukowe, uniwersytety i szkoły wyższe, wydawnictwa, towarzystwa naukowe.

Wyboru laureatów dokonuje Kapituła Nagrody po rozpatrzeniu zgłoszeń i zapoznaniu się z pozycjami nadesłanymi na konkurs.

Decyzje podejmowane są w dwóch tajnych głosowaniach, poprzedzonych prezentacją recenzji członków Kapituły i dyskusją na temat nadesłanych publikacji. W pierwszym głosowaniu przyznaje się nominacje dla autorów pięciu najlepszych książek, wybranych przez Kapitułę spośród wszystkich nadesłanych zgłoszeń. W drugim głosowaniu spośród osób nominowanych zostaje wyłoniony laureat (lub laureaci) Nagrody.

Kapituła zastrzega sobie prawo do innego podziału Nagrody.

Regulamin Nagrody i inne informacje są dostępne na stronie internetowej Instytutu Judaistyki UJ.

Rekomendacje do Nagrody wraz z rekomendowaną publikacją prosimy nadsyłać w terminie do 30 sierpnia 2023 roku na adres:

Instytut Judaistyki

Uniwersytet Jagielloński

ul. Józefa 19

31-056 Kraków

z dopiskiem: „Nagroda im. J. A. Gierowskiego i Ch. Shmeruka”

Termin uroczystości wręczenia Nagrody zostanie podany wraz z ogłoszeniem wyników.

 

 

Nominacje w pierwszej edycji

Grzegorz Krzywiec, „Polska bez Żydów. Studia z dziejów idei, wyobrażeń i praktyk antysemickich na ziemiach polskich początku XX wieku (1905-1914)”, Instytut Historii PAN, Warszawa 2017, s. 559.

Magdalena Kozłowska, „Świetlana przyszłość? Żydowski Związek Młodzieżowy Cukunft wobec wyzwań międzywojennej Polski”, Wydawnictwo Austeria, Kraków-Budapeszt 2016, s. 346.

Joanna Nalewajko-Kulikov, „Mówić we własnym imieniu. Prasa jidyszowa a tworzenie żydowskiej tożsamości narodowej (do 1918 roku)”, Instytut Historii PAN, Neriton, Warszawa 2016, s. 353.

Ewa Węgrzyn, „Wyjeżdżamy! Wyjeżdżamy? Alija gomułkowska 1956-1960”, Wydawnictwo Austeria, Kraków-Budapeszt 2016, s. 379.

Agnieszka Żółkiewska, „Zerwana przeszłość. Powojenne środowisko żydowskiej inteligencji twórczej. Pomoc materialna i organizacja ze strony CKŻP”, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 2017, s. 453.

Nominacje w drugiej edycji

Maria Cieśla, „Kupcy, arendarze i rzemieślnicy. Różnorodność zawodowa Żydów w Wielkim Księstwie Litewskim w XVII i XVIII w.”, IH PAN, Warszawa 2018

Joanna Lisek, „Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.)”, Pogranicze, Sejny 2018

Alicja Maślak-Maciejewska, „Modlili się w Templu. Krakowscy Żydzi postępowi w XIX wieku. Studium społeczno-religijne”, WUJ, Kraków 2018

Artur Markowski, „Przemoc antyżydowska w wyobrażenia społeczne. Pogrom białostocki 1906 roku”, WUW, Warszawa 2018

Joanna Tokarska-Bakir, „Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego”, tom 1-2, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2018

Nominacje w trzeciej edycji

„Archiwum Ringelbluma. Antologia”, wstęp Jacek Leociak, opracowanie Marta Janczewska, Jacek Leociak, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2019, Seria: Biblioteka Narodowa
 
Dagmara Budzioch, „Zdobione zwoje Estery ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego na tle tradycji dekorowania megilot Ester w XVII i XVIII wieku”, T. 1. „Zarys problematyki”, T. 2. „Reprodukcje”, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 2019
 
Hanna Kozińska-Witt, „Politycy czy klakierzy? Żydzi w krakowskiej radzie miejskiej w XIX wieku”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019
 
Marcin Wodziński, Waldemar Spallek, „Chasydyzm. Atlas historyczny”, Wydawnictwo Austeria, Kraków 2019
 
„Żydowski samorząd ziemski w Koronie (XVII-XVIII wiek). Źródła / Jewish Territorial Self-Government in the Crown in the Seventeenth and Eighteenth Centuries. Sources”, wprowadzenie i opracowanie Adam Kaźmierczyk, Przemysław Zarubin, Księgarnia Akademicka, Kraków 2019

Nominacje w czwartej edycji

Maria Antosik-Piela, „Tożsamość i ideologia. Literatura polsko-żydowska wobec syjonizmu”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2020;

Krzysztof Bielawski, „Zagłada cmentarzy żydowskich”, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2020;

Aleksandra Jakubczak, „Polacy, Żydzi i mit handlu kobietami”, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2020;

Piotr Słodkowski, „Modernizm żydowsko-polski. Henryk Streng/Marek Włodarski a historia sztuki”, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2019;

Magda Sara Szwabowicz, „Hebrajskie życie literackie w międzywojennej Polsce”, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2019.

Nominacje w piątej edycji

Maria Ferenc, „Każdy pyta, co z nami będzie. Mieszkańcy getta warszawskiego wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie”, ŻIH, Warszawa 2021.

Leszek Hońdo, „Nazistowskie badania antropologiczne nad Żydami. Tarnów 1942”, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2021

Anna Jakimyszyn-Gadocha, „W trosce o zdrowie żydowskiej społeczności Lwowa (1918-1939)”, Wydawnictwo Austeria, Kraków – Budapeszt – Syrakuzy 2021.

Aleksandra Oniszczuk, „Pod presją nowoczesności. Władze Księstwa Warszawskiego wobec Żydów”, WUW, Warszawa 2021.

Agata Rybińska, „Manuel Joel (1826-1890). Biografia kulturowa wrocławskiego rabina z kręgu Wissenschaft des Judentums”, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2020.

Marek Tuszewicki, “A Frog under the Tongue. Jewish Folk Medicine in Eastern Europe, Littman Library of Jewish Civilization,” in assoc. with Liverpool University Press, London 2021.

Nominacje w szóstej edycji

Tomasz M. Jankowski, “Demography of a Shtetl. The Case of Piotrków Trybunalski,” Brill, Leiden-Boston 2022 (Series: Studia Judaeoslavica, Volume: 14).

Ewa Koźmińska-Frejlak, „Po Zagładzie. Praktyki asymilacyjne ocalałych jako strategie zadomawiania się w Polsce (1944/45–1950)”, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 2022.

Alina Molisak, “Jewish Warsaw – Jewish Berlin. Literary Portrayal of the City on the First Half of the 20th Century,” Peter Lang, Berlin-Bern-Bruxelles-New York-Oxford-Warszawa-Wien 2021 (Series: Studies in Jewish History and Memory, Volume 16).

Piotr Sadzik, „Regiony pojedynczych herezji: marańskie wyjścia w prozie polskiej XX wieku”, Wydawnictwo Austeria, Kraków-Budapeszt-Syrakuzy 2022.

Agnieszka Witkowska-Krych, „Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim”, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 2022.

więcej o