Konferencja Żydowscy obywatele polskich miast i ich żydowskie dziedzictwo.
Rok pamięci Żydów kieleckich
5–6 grudnia 2022, Muzeum Dialogu Kultur, oddział Muzeum Narodowego w Kielcach, Rynek 3
W Muzeum Narodowym w Kielcach odbędzie się dwudniowa ogólnopolska konferencja naukowa poświęcona społeczności żydowskiej, upamiętniająca 80. rocznicę zagłady getta kieleckiego oraz 160. rocznicę osadnictwa żydowskiego w Kielcach. Organizatorzy wydarzenia – Muzeum Narodowe w Kielcach, Stowarzyszenie im. Jana Karskiego oraz Instytut Judaistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego – podzielili wystąpienia na sześć sesji dotyczących m.in.: życia, Zagłady czy pamięci.
Konferencja ma charakter otwarty, sesje będą także transmitowane za pośrednictwem kanału YT Muzeum Narodowego w Kielcach. Konferencji towarzyszą wydarzenia – wystawa, projekcja filmu oraz spotkania autorskie – organizowane przez Stowarzyszenie im. Jana Karskiego.
PROGRAM KONFERENCJI
5 grudnia 2022:
9.00 Powitanie: prof. dr hab. Robert Kotowski (Muzeum Narodowe w Kielcach)
Bogdan Białek (Stowarzyszenie im. Jana Karskiego), prof. dr hab. Maciej Tomal (Instytut Judaistyki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie)
9.15–11.00 I sesja: Sztetł, czyli hejm
Prowadzenie: prof. dr hab. Maciej Tomal
• Ewa Kuma-Zielińska – Żydzi w średnim mieście Królestwa Polskiego. Przypadek Płocka w XIX wieku
• Martyna Grądzka-Rejak – Kolbuszowa – historia żydowskiego miasteczka. Zarys projektu badawczego
• Agnieszka Dziarmaga – Materialność i przestrzeń dawnych sztetli nośnikiem pamięci o żydowskich mieszkańcach. Wybrane aspekty
• Marek Tuszewicki – Domy opieki dla osób starszych na łamach żydowskiej prasy kielecko-radomskiej okresu międzywojennego
• Krzysztof Bielawski – Cmentarze żydowskie w województwie świętokrzyskim
11.30–13.30 II sesja: Keltz, czyli życie
Prowadzenie: prof. dr hab. Andrzej Żbikowski (Żydowski Instytut Historyczny)
• Kinga Banasik – Stosunki polsko-żydowskie w świetle „Kielcer Cajtung”
• Maciej Tomal – Dziennik rabina Moszego Nachuma Jerusalimskiego/Jeruszalimskiego z okresu I wojny światowej
• Leszek Hońdo – Kielecka księga cmentarna
• Dominik Flisiak – Opis działalności intelektualnej, społecznej oraz kulturalnej żydowskich obywateli Kielc na łamach „Sefer Kielce”
15.00–16.30 III sesja: Zagłada Keltz, Zagłada sztetl
Prowadzenie: prof. dr hab. Robert Kotowski
• Edyta Gawron – Źródła do Zagłady Żydów na terenie województwa świętokrzyskiego wywołane w XXI wieku. Przykład materiałów Yahad-In Unum z Włoszczowy
• Marek Maciągowski – Świadectwa Zagłady – wokół kolekcji Mieczysława Zagajskiego
• Alicja Bartnicka – Nie tylko mieszkańcy tutejszego getta. Żydowscy robotnicy przymusowi w fabryce amunicji HASAG w Skarżysku-Kamiennej podczas II wojny światowej
• Piotr Świerczyński – Kielecka synagoga. Współtowarzyszka losów zgładzonej wspólnoty
6 grudnia 2022:
9.00–10.30 IV sesja: Przemoc antyżydowska
Prowadzenie: prof. dr Jan Tomasz Gross
• Bogdan Białek – Co się zdarzyło raz… Rzecz o pierwszym pogromie kieleckim
• Mirosław Wójcik – Pogrom w Wodzisławiu 18 listopada 1918
• Grzegorz Gauden – Lwów – miasto „niewinne”. Pogrom 22–24 listopada 1918 roku
10.30–11.00 przerwa kawowa
11.00–12.30 V sesja: Przemoc antyżydowska po Zagładzie, głosy i interpretacje
Prowadzenie: prof. dr hab. Andrzej Żbikowski
• Katarzyna Kuczyńska-Koschany – „Chcę Polski lubelskiej, nie kieleckiej”. Analiza i interpretacja listów Juliana Tuwima do siostry Ireny z czerwca i lipca 1946 roku jako świadectwa reakcji na iskrzenie (przed) pogromowe i na wydarzenia 4 lipca 1946 w Kielcach
• Sławomir Żurek – Literackie świadectwo pogromu kieleckiego. O Wierszu do Polski Stanisława Wygodzkiego
• Bożena Szaynok – Kościół katolicki w Polsce wobec pogromu Żydów w Kielcach
14.00–16.00 VI sesja: Pamięć i obecność
Prowadzenie: prof. dr hab. Bożena Szaynok
• Anna Bikont – Cena. O powojennych losach Łajci ze Skarżyska-Kamiennej i innych dzieci ze świętokrzyskiego
• Tomasz Domański – Żydzi skazani przez sądy niemieckie za opuszczenie gett w regionie kieleckim – przyczynek do badań
• Klaudia Kwiecińska – Pamięć o jędrzejowskim sztetlu 80 lat po zagładzie getta. Wnioski po otwarciu wystawy czasowej w Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie
• Jolanta Kruszniewska – Odzyskiwanie pamięci o Zagładzie Żydów na przykładzie Grybowa (komunikat)
• Andrzej Białek – Stowarzyszenie im. Jana Karskiego. Służba dla pamięci i przyszłości (komunikat)
16.00–16.30 Podsumowanie i dyskusja
Prowadzenie: prof. dr hab. Maciej Tomal
WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE:
Organizator Stowarzyszenie im. Jana Karskiego
2 grudnia, godz. 17.00
Otwarcie wystawy prac Dovilė Dagienė
PAMIĘĆ ROŚLIN fotografie twarzy dzieci Holocaustu na liściach roślin
Instytut Kultury Spotkania i Dialogu, ul. Planty 7
3 grudnia, godz. 17.45
projekcja filmu dokumentalnego PRZY PLANTY 7/9
kino „Moskwa”, ul. Staszica 5
5 grudnia, godz. 18.30
DZIADY I DYBUKI – spotkanie z Jarosławem Kurskim
Prowadzenie: Bogdan Białek
Instytut Kultury Spotkania i Dialogu, ul. Planty 7
6 grudnia, godz. 18.30
CZEGO UCZYMY SIĘ, BADAJĄC RELACJE POLSKO-ŻYDOWSKIE
Panel z udziałem Anny Bikont, Bożeny Szaynok, Grzegorza Gaudena, Jana Tomasza Grossa
Prowadzenie: Bogdan Białek
Instytut Kultury Spotkania i Dialogu, ul. Planty 7